VẤN ĐỀ TIỀN KỸ THUẬT SỐ NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG

 

Đồng tiền fiat sẽ phải nhường chỗ cho tiền kỹ thuật số

MỞ ĐẦU

Như tôi đã viết: "Thời đại 1.0 dùng vỏ sò làm tiền, 2.0 dùng kim loại làm tiền, 3.0 dùng tiền giấy và 4.0 tiền kỹ thuật số sẽ lên ngôi!".

Hôm qua, 18/4/2023, thành viên Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Michelle Bowman cho biết rằng một loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương bán buôn có thể hứa hẹn sẽ giải quyết một số giao dịch thị trường tài chính và xử lý thanh toán quốc tế trong tương lai.

Nhận xét lặp lại những bình luận trước đó từ bên kia đại dương, với việc Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh Sir Jon Cunliffe viện dẫn sự cần thiết phải tạo ra cái gọi là đồng bảng kỹ thuật số.

Mặc dù Hoa Kỳ vẫn chưa tạo ra CBDC (Central Bank Digital Currency) - một loại tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành đại diện cho tiền tệ pháp định của một quốc gia - cả chính quyền Biden và Cục Dự trữ Liên bang đã đánh giá các rủi ro và lợi ích tiềm ẩn kể từ năm ngoái 2022. Sau đây là những gì tôi đã tìm hiểu về CBDC mà Hoa Kỳ đang chuẩn bị cho ra đời.

CBDC LÀ GÌ?

Tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) là phiên bản kỹ thuật số của một loại tiền tệ pháp định hiện có. Giá của nó được chốt bằng đồng tiền hiện đang lưu hành. Một đồng CBDC cũng giống như đối tác fiat của nó, sẽ được hỗ trợ bởi "đầy đủ niềm tin và sự tín nhiệm" của chính phủ phát hành.

Vào tháng 1 năm 2020, Hội đồng Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ đã đăng một thông báo trên Internet cho biết họ đang xem xét ý tưởng về CBDC để "cải thiện hệ thống thanh toán trong nước an toàn và hiệu quả". Fed giải thích rằng thanh toán điện tử bằng đô la Mỹ đã được sử dụng rộng rãi, nhưng những khoản thanh toán đó là nợ của các tổ chức tài chính (cụ thể là ngân hàng thương mại), nơi các cá nhân và doanh nghiệp giữ đô la của họ. Ngược lại, một CBDC sẽ đại diện cho trách nhiệm pháp lý của chính ngân hàng trung ương, giống như đồng đô la vật chất.

Lưu ý: Tài liệu hoàn chỉnh của Fed có tiêu đề "Tiền và Thanh toán: Đô la Mỹ trong thời đại Chuyển đổi Kỹ thuật số" và được cung cấp miễn phí trên Internet.

CBDC SO VỚI TIỀN ĐIỆN TỬ KỸ THUẬT SỐ

Mặc dù CBDC tồn tại ở dạng kỹ thuật số, nhưng chúng khác biệt rõ rệt với tiền điện tử kỹ thuật số. Một số khác biệt cụ thể bao gồm:

1. Sự hỗ trợ của chính phủ: CBDC được chính phủ trung ương phê chuẩn, hỗ trợ và hỗ trợ bởi thiện chí và uy tín của chính phủ. Tiền điện tử thì không.

2. Sáng tạo: Các CBDC không thể được tạo (hoặc 'khai thác') một cách riêng tư bởi các cá nhân. Bất kỳ ai cũng có thể khai thác tiền điện tử như bitcoin.

3. Ẩn danh: CBDC không thể ẩn danh như tiền điện tử.

4. Vị trí lưu giữ: CBDC có thể được lưu trữ trong một kho lưu trữ bị xử phạt công khai thay vì một 'ví' cá nhân bí mật.

5. Định giá: Giá CBDC được cố định với một loại tiền tệ fiat cơ bản. Giá tiền điện tử thì không, ngoại trừ stablecoin.

MỤC ĐÍCH CỦA TIỀN KỸ THUẬT SỐ CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG

CBDC nhằm phục vụ các mục đích chung giống như tiền tệ fiat với các lợi thế bổ sung có thể bắt nguồn từ cấu trúc kỹ thuật số của chúng. Cụ thể hơn, CBDC cung cấp:

1. Khả năng chuyển đổi tiền tệ nâng cao.

2. Khả năng truy cập cho những người không có tài khoản ngân hàng.

3. Giao dịch tiềm năng rẻ hơn và nhanh hơn.

4. Hiệu quả cao hơn với trao đổi xuyên biên giới.

5. Bảo mật tốt hơn và biến động thấp hơn so với tiền điện tử.

Cũng không có gì bí mật khi nhiều chính phủ lo ngại về sự phổ biến của các loại tiền điện tử độc lập như bitcoin và thà có các phiên bản tiền kỹ thuật số của riêng họ hơn là một phiên bản hoạt động ngoài tầm kiểm soát của họ. Ngoài ra, họ muốn có thể sử dụng CBDC để giúp thực hiện chính sách tiền tệ cũng như nhận phần thuế còn nợ và có thể theo dõi chuyển động của tiền tệ cho mục đích thực thi pháp luật và an ninh quốc gia.

CÁC LOẠI CBDC: BÁN BUÔN SO VỚI BÁN LẺ

CBDC có thể có các phiên bản riêng biệt dành cho các tổ chức tài chính (bán buôn) và doanh nghiệp và người tiêu dùng (bán lẻ).

1. CBDC bán buôn

CBDC bán buôn tương đương với dự trữ vật chất mà một ngân hàng thông thường gửi vào ngân hàng trung ương. Tại Hoa Kỳ (hay ở quốc gia nào cũng vậy), các ngân hàng duy trì tài khoản tại Fed để dự trữ tiền gửi và chuyển khoản liên ngân hàng. Tiền gửi tại ngân hàng trung ương phải tuân theo các hành động chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương như yêu cầu dự trữ tối thiểu và trả lãi cho số dư dự trữ.

2. CBDC bán lẻ

CBDC bán lẻ được thiết kế cho người tiêu dùng và doanh nghiệp và có thể được giao dịch trực tiếp giữa họ, do đó giảm hoặc loại bỏ rủi ro (và phí) liên quan đến trung gian.

CBDC bán lẻ có thể là 'dựa trên mã thông báo', có thể truy cập bằng khóa riêng tư/công khai (và do đó ẩn danh) hoặc 'dựa trên tài khoản', yêu cầu nhận dạng kỹ thuật số.

CÁC QUỐC GIA ĐANG ÁP DỤNG CBDC

CBDC đã được triển khai ở một số quốc gia và rất nhiều quốc gia khác được cho là đang cân nhắc làm như vậy. Theo NDTV, một báo cáo từ AtlanticCouncil.org liệt kê 87 quốc gia đang xem xét ban hành CDBC.

Và 9 quốc gia đã ban hành CDBC sau:

• Bahamas
• Ni-giê-ri-a
• Liên minh tiền tệ Đông Caribê (ECCU): Antigua và Barbuda, Dominica, Grenada, Montserrat, St. Kitts và Nevis, Saint Lucia, và St. Vincent và Grenadines

Sand Dollar là CBDC do quốc gia phát hành đầu tiên trên thế giới. Nó được ra mắt vào tháng 10 năm 2020 bởi Ngân hàng Trung ương Bahamas. Một năm sau, eNaira được Nigeria ra mắt.

ECCU đã tồn tại từ năm 1965. Nó đã giới thiệu Đô la Đông Caribê (EC: East Caribbean Dollar) là đồng tiền chung của các quốc gia thành viên. EC được cố định với đồng đô la Mỹ.

LỢI ÍCH VÀ THÁCH THỨC CỦA VIỆC ÁP DỤNG CBDC

Khái niệm về một loại tiền kỹ thuật số đưa ra một cách để các quốc gia có chủ quyền cung cấp cho công dân của họ hiệu quả về chi phí và tính kịp thời mà một loại tiền kỹ thuật số có thể mang lại trong khi vẫn duy trì quyền kiểm soát trung tâm đối với các loại tiền đó và mang lại sự bảo mật cao hơn so với tiền điện tử. 

Vì một loại tiền kỹ thuật số sẽ có tác động rộng lớn đến các doanh nghiệp và dân số của một quốc gia, nên các chính phủ đang dành thời gian để nghiên cứu khái niệm này một cách chặt chẽ và đảm bảo rằng họ đã xem xét đầy đủ các tác động mà một động thái như vậy sẽ có.

LỢI ÍCH CỦA TIỀN KỸ THUẬT SỐ CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG

Những lợi ích sau của CBDC được đề cập cụ thể trong tài liệu CBDC của Fed:

An toàn: Một CBDC sẽ không có rủi ro tín dụng và thanh khoản.

Cải thiện thanh toán xuyên biên giới: Các khoản thanh toán xuyên biên giới có thể được sắp xếp hợp lý và các cơ hội mới có thể xuất hiện cho sự hợp tác xuyên quốc gia.

Hỗ trợ cho vai trò quốc tế của đồng đô la Mỹ: CBDC sẽ giúp duy trì vai trò của đồng đô la Mỹ với tư cách là đồng tiền quốc tế thống trị.

Mở rộng tài chính toàn diện: CBDC có thể cung cấp cho các hộ gia đình và cộng đồng dễ bị tổn thương về kinh tế khả năng tiếp cận tài chính tốt hơn.

Mở rộng khả năng tiếp cận của công chúng với tiền an toàn của ngân hàng trung ương: CBDC sẽ cung cấp một phương tiện thanh toán khác cho công chúng với độ an toàn tương tự như đồng đô la.

Ngoài ra, một CBDC có thể được tạo ra mà không cần yêu cầu năng lượng lớn cần thiết để tạo ra nhiều loại tiền điện tử và nó cũng có khả năng nâng cao hiệu quả giao dịch và giảm chi phí.

NHỮNG THÁCH THỨC CỦA TIỀN KỸ THUẬT SỐ CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG

Fed cũng lưu ý những thách thức sau đối với CBDC:

Thay đổi cấu trúc: CBDC có thể thay đổi cơ bản cấu trúc của hệ thống tài chính Hoa Kỳ, thay đổi vai trò và trách nhiệm của khu vực tư nhân và ngân hàng trung ương.

Các mối đe dọa đối với sự an toàn và ổn định của hệ thống tài chính: Khả năng chuyển đổi nhanh chóng các hình thức tiền khác thành CBDC có thể khiến các công ty tài chính có nhiều khả năng bị rút tiền ào ạt hoặc trở nên nghiêm trọng hơn.

Hiệu quả của việc thực thi chính sách tiền tệ: CBDC có thể tác động đến các quy tắc và chính sách hiện hành của Fed liên quan đến việc thực thi chính sách tiền tệ.

Quyền riêng tư, bảo vệ dữ liệu và phòng chống tội phạm: CBDC sẽ cần đạt được sự cân bằng phù hợp giữa việc bảo vệ quyền riêng tư của người tiêu dùng và đảm bảo tính minh bạch cần thiết để ngăn chặn hoạt động tội phạm.

Khả năng phục hồi hoạt động và an ninh mạng: Sự gián đoạn hoạt động và rủi ro an ninh mạng sẽ là mối lo ngại.

ĐẦU TƯ VÀO CBDC

CBDC không cung cấp cơ hội đầu tư có thể tồn tại như với một số loại tiền điện tử. Vì CBDC được gắn với một loại tiền tệ vật chất hiện có, nên đầu tư vào chúng sẽ tương đương với đầu tư vào chính loại tiền tệ cơ bản và do đó không mang lại giá trị đầu tư cụ thể nào ngoài khả năng tận dụng 'chênh lệch tiền tệ' giữa các đồng tiền fiat của các quốc gia khác nhau. Loại giao dịch chênh lệch giá này được thực hiện bởi một số tổ chức và quỹ phòng hộ nhưng không được coi là một chiến lược thực tế cho các nhà đầu tư cá nhân.

TẠI SAO PHẢI CÓ CBDC?

Việc giới thiệu và áp dụng rộng rãi tiền điện tử trong những năm gần đây đã ảnh hưởng đến các ngân hàng trung ương trên toàn thế giới xem xét việc phát triển CBDC để bổ sung cho các loại tiền tệ vật chất hiện có của họ bằng các loại tiền kỹ thuật số của riêng họ mà họ sẽ kiểm soát. Do đó, CBDC được các ngân hàng trung ương coi là một cách để tự nâng cao hiệu quả tiền tệ của một loại tiền tệ vật chất bên cạnh việc duy trì quyền kiểm soát đối với các loại tiền kỹ thuật số đang được người dân sử dụng mà không thông qua hệ thống ngân hàng chính thống của các chính phủ.

CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

Tiền điện tử là tiền kỹ thuật số được hỗ trợ bởi các ngân hàng?

Không. Tiền điện tử không được hỗ trợ bởi bất kỳ ngân hàng hoặc tổ chức chính phủ nào.

Sự khác biệt giữa CBDC và Bitcoin là gì?

CBDC được hỗ trợ bởi các ngân hàng trung ương và được chốt bằng một loại tiền tệ vật chất. Bitcoin là một loại tiền điện tử không có sự hỗ trợ của ngân hàng trung ương và không gắn với bất kỳ loại tiền tệ vật lý nào.

Tài chính phi tập trung là gì?

Tài chính phi tập trung mô tả các hoạt động và giao dịch tài chính xảy ra trực tiếp giữa các bên liên quan và tồn tại ngoài tầm kiểm soát của các ngân hàng trung ương hoặc các tổ chức chính phủ khác.

Các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương có dựa vào chuỗi khối không?

Không cần thiết. Chúng có thể được tạo trên cơ sở hạ tầng chuỗi khối, nhưng các cách khác với cơ sở hạ tầng chuỗi khối để phát triển CBDC đang được nghiên cứu.

KẾT LUẬN

Thời đại nào có nền văn minh đó. Và thời đại nào phải có đồng tiền phù hợp với thời đại đó. Internet hay còn gọi là nền văn minh tri thức 4.0 đã làm đảo lộn cuộc sống xã hội con người một cách kinh khủng trên mọi lĩnh vực từ phần xác đến cả phần hồn.

Từ khi nhà khoa học người Anh Tim Berners-Lee phát minh ra World Wide Web khi làm việc cho CERN vào tháng 3 năm 1989 là thế hệ web1 đến khi bitcoin, tiền điện tử đầu tiên được phát minh vào năm 2008 bởi một người hoặc một nhóm người không xác định sử dụng tên Satoshi Nakamoto được gọi là web2, thế giới hôm nay đang tiến đến tiền điện tử web3 như Picoin là một bước tiến thần tốc. Các chính phủ không thể đi ngược với những bước chân của những người khổng lồ của những khoa học gia đang lôi họ sềnh sệch vì những phát minh của họ.

Tiền kỹ thuật số dù là điện tử hay là của các ngân hàng trung ương sẽ là thống sói thay thế tiền giấy đang l;ưu hành là mệnh lệnh của thời đại 4.0!

Sài Gòn, 20:59' Wed, 19th April 2023