Bài đọc liên quan:
- Nói thêm về thuật ngữ Ivy League phần 1
- Nghĩ về một chút văn hóa Đông Tây
Lịch sử thay đổi triết lý giáo dục Hoa Kỳ
Ngữ nghĩa đơn thuần của Ivy League là Liên đoàn thể thao của 8 trường Đại học danh tiếng ra đời sớm nhất nước Mỹ. Chỉ duy nhất Cornell University là sinh sau đẻ muộn vào năm 1865, sau khi Hoa Kỳ tuyên bố độc lập. 7 Đại học còn lại đều ra đời khi mà các Quốc phụ ra đi tìm vùng đất mới xây đựng nền giáo dục mới khai phóng với triết lý.
Nhưng do những ngày đầu lập quốc, xã hội Mỹ còn loạn lạc, nên triết lý giáo dục của Mỹ là: Tuân theo pháp luật chính quyền đưa ra, Tinh thần dân túy và Chủ nghĩa phát triển theo thực tế thời đại công nghiệp. Và 3 thành tố triết lý này kéo dài từ năm 1861 đến năm 1914.
Đến đời Tổng thống thứ 28 nước Mỹ là Woodrow Wilson, ông nguyên là Gíao sư tiến sĩ duy nhất làm Tổng thống trong lịch sử Hoa Kỳ, đang làm hiệu trưởng Đại học Princeton - Princeton University - một trong 8 Ivy League vì thấy nước Mỹ còn nhiều bất cập.
Woodrow Wilson từ một Giáo sư tiến sĩ về khoa học chính trị, ông tham gia vào cuộc Tổng tuyển cử đại diện đảng Dân Chủ năm 1912, vì thấy nước Mỹ cần những cách tân về giáo dục, nộng nghiệp, tài chính ngân hàng và chống sự độc quyền của các tài phiệt. Sau khi vào Bạch Cung, ông cách tân nước Mỹ trong lúc chiến tranh thế giới thứ Nhất đang diễn ra. Những việc ông làm đã ghi tên Ông vào 1 trong 5 Tổng thống vĩ đại nhất nước Mỹ được bầu chọn vào năm 1962, Ông đứng thứ 4 trong 31 Tổng thống đầu tiên của nước Mỹ.
Ngài Woodrow Wilson đã làm những thành công sau để đời đời người Mỹ phải ghi ơn Ông là:
1. Thay đổi triết lý giáo dục gồm 3 thành tố mới: Khai phóng, Thực tế, Nhân bản.
2. Thay đổi luật trồng và bảo vệ tài nguyên rừng, chuyển đổi nền nông nghiệp bẩn đang chạy theo thời đại công nghiệp với phân hóa học, thuốc trừ sâu sang sử dụng lại phân sinh học và phân xanh, sử dụng vi sinh tiêu diệt sâu rầy thông qua Luật vay mượn nông trại Liên Bang.
3. Thành lập Fed, nơi để cân bằng tiền tệ cho nước Mỹ và toàn cầu năm 1913 để tránh khủng hoảng kinh tế. Thành lập Ủy ban thương mại liên bang để điều phối.
4. Để chống độc quyền của các tài phiệt, ông thành công khi đưa ra Đạo luật chống độc quyền Clayton và Đạo luật thuế Underwood.
5. Dẫn dắt nước Mỹ và toàn cần cầu trong chiến tranh thế giới thứ nhất, sau đó thành lập Hội Quốc Liên là tiền thân Liên Hiệp Quốc ngày nay.
Từ sự bắt đầu thay đổi triết lý giáo dục của cố Tổng thống Woodrow Wilson mới hình thành ý tưởng: một trí tuệ siêu việt phải nằm trong một cơ thể cường tráng, và đây là sự manh nha hình thành việc chơi, đào tạo thể dục thể thao trong các trường phổ thông và đại học một cách chuyên nghiệp.
Nghĩa đen và nghĩa bóng của thuật ngữ Ivy League
Quay lại từ nguyên của Ivy League về nghĩa đen chỉ là một Liên đoàn thi đấu thể thao của 8 trường Ivy League. Thuật ngữ này được dùng đầu tiên vào năm 1933, nhưng đến 1954 mới được dùng một cách phổ thông. Nó trở thành sự tiên phong cho việc các trường từ phổ thông đến đại học xem việc đào tạo thể chất tinh thần chuyên nghiệp để một trí tuệ siêu việc có một sức khỏe cường tráng phục vụ đời sống cộng đồng.
Nhưng nghĩa bóng của thuật ngữ Ivy League lại khác hoàn toàn. Những quốc phụ nước Mỹ đến vùng đất mới để làm ra một nền văn hóa tư tưởng mới làm nền tảng cho một thể chế mới làm nên một nước Mỹ để dẫn đầu toàn cầu. Từ đó, họ lập ra những trường Trung học phổ thông và đại học để đào tạo ra những lãnh tụ cho nước Mỹ.
Trong số những trường trung học đào tạo ra nhân tài Mỹ đầu tiên có 10 trường. Mười trường trung học đó gồm: The Hill School, Hotchkiss, The Lawrenceville School, Loomis Chaffee, Phillips Academy, Phillips Exeter Academy, St. Paul's School, Taft, Choate Rosemary Hall, Deerfield Academy.
Và 8 trường Ivy League mà tôi đang viết. Ngữ nghĩa bóng của Ivy League có nghĩa là "Ngai vàng của nhà Vua" có đôi ngà voi 2 bên ghế mà chúng ta vẫn thường thấy ở các dinh nguyên thủ quốc gia ở phương Đông. Tức là 8 trường trong nhóm Ivy League là nơi đào tạo ra những vị lãnh đạo nước Mỹ, có thể họ là Tổng thống và thành viên nội các chính phủ, mà có thể họ cũng là một người tiên phong đưa và dẫn dắt toàn cầu như Bill Gates, Zuckerberg, v.v...
Nhưng sau này ở các tiểu bang khác gia nhập vào nước Mỹ khi mở rộng về phía Nam và bờ Tây vẫn có những đại học danh giá ngang tầm với 8 Ivies, sản sinh ra nhiều nhân vật dẫn dắt toàn cầu như Jeff Bezos chủ Amazon từ Stanford University ở California, hoặc Steve Jobs cố chủ của Apple từ một đại học khai phóng là Reed College thuộc Liberal of Art College chỉ 2 năm và bỏ học vì không có tiền ăn học sau khi có học bổng!
Các đời Tổng thống Mỹ cũng vậy, có những người tự học, có những người từ các đại học khác, chứ không phải cứ phải từ Ivies.
Kết
Giáo dục là chiếc Máy Cái sản xuất ra những chiếc Máy Con cho tất cả các ngành nghề của một xã hội. Muốn biết một quốc gia thành công hay thất bại không cần nhìn, đánh giá các lĩnh vực khác, mà chỉ cần nhìn xem nền giáo dục của quốc gia đó như thế nào?
Quy Nhơn, 8:28AM Wednesday, 05th October 2022
0 Nhận xét