Phương Đông chúng mình sống duy tình và hướng nội. Sống hiện tại nhưng hay nghĩ về quá khứ và tương lai. Quá khứ dù có cực khổ, gian lao và nhiều nghịch cảnh vẫn cho là rất đẹp. Tương lai chưa rõ sẽ ra sao, nhưng vẫn nghĩ đến cái chết là nơi vĩnh hằng, còn cuộc sống sinh động hiện tại là không đáng để quan tâm. Nên người xưa có tục ngữ: "Sống ở thát về" - tức cuộc đời ta đang sống là tạm thời, khi chết mới là chốn mà ta "sống vĩnh hằng".
Đặc điểm cố hữu này của phương Đông có cái tốt cho lòng trắc ẩn, mọi sự rắc rối trong quan hệ cộng đồng và cá nhân, là cái xấu cho cuộc đời mỗi người. Nó làm cho chúng mình có những cái nợ đồng lần phải giải quyết hết cả đời người, và chậm tiến. Mới 60 tuổi đã nghĩ đến nghỉ hưu và cái chết, không còn làm được gì cho đời. Điều này cần phải thay đổi, nếu muốn mọi việc tốt đẹp hơn.
Phương Tây thì ngược lại, hướng ngoại và duy lý. Họ cho rằng phải sống hết mình cho hiện tại thật tốt thì tương lai ắt sẽ tốt đẹp. Quyền riêng tư là điều khác biệt, không ai được phép xen vào cái riêng của ai, và phải tôn trọng sự khác biệt. Khi cuộc sống không còn ý nghĩa, họ sẽ tự kết liễu đời mình, dù họ có là kẻ cùng đinh hay một người siêu việt. Ví dụ, khi Jack London nổi tiếng ở đỉnh cao với Tình yêu và cuộc sống, Tiếng gọi nơi hoang dã, v.v.. Ông thấy mình không còn giá trị để sống nữa, ông vào rừng với một cây súng và không ai tìm ra dấu vết của ông.
Đối với họ, chết là hết, khồng thờ cúng làm phiền người còn sống. Nên họ làm việc hết mình, sống hết mình ngay khi còn sống, khồng để thừa một phút giây đang sống. Có những người bạn Mỹ tôi có được khi sống ở Mỹ hơn 1 năm, họ đã 85 tuổi, có bằng chứng để được ưu tiên đậu xe nơi "người khuyết tật", nhưng vẫn làm việc hết sức mỗi ngày, ra xa lộ họ lái xe chạy vù vù không thua bất kỳ ai, 80miles/h ư? - gần 130km/h - Chuyện nhỏ... Nên văn hóa phương Tây là động lực để phát triển. Và kết quả rõ ràng vì sao họ phát triển.
Có một điều khi tôi đến bở biển May Flower ở Massachusetts nhìn hòn đá khắc số 1620 được lồng trong căn lưu niệm sóng biển đánh vào mỗi lần suốt 422 năm qua, nhớ lại 99 người sống sót trên chuyến tàu May Flower vào tháng 11 năm 1620, có Ngài John Harvard - người mà năm 1636, tức 16 năm sau khi ông đến MA thành lập Harvard University nổi tiếng ngày nay, chỉ 2 năm sau Ngày thành lập Harvard University Ngài qua đời vào năm 1638. Chắc chắn Ngài không thể hình dung được Harvard sẽ ra sao, nhưng văn hóa phương Tây cứ tiếp nối và nó là số 1 toàn cầu.
Phương Tây họ nghĩ giáo dục là cái Máy Cái sản xuất ra tất cả mọi thứ trên đời, nên từ ngày đến vùng đất mới họ đã nghĩ ngay phải lập hệ thống giáo dục để đào tạo ra những thế hệ lãnh đạo quốc gia. Và hệ thống 8 trường Đại học với cái gọi là Ivy League ra đời:
1. Harvard University – Đại học Harvard
2. Princeton University – Đại học Princeton
3. Yale University – Đại học Yale
4. University of Pennsylvania – Đại học Pennsylvania
5. Brown University – Đại học Brown
6. Columbia University – Đại học Columbia
7. Dartmouth College – Đại học Dartmouth
8. Cornell University – Đại học Cornell
8 Đại học này đã là những đại học tiên phong làm nên nước Mỹ ngày nay, dù nước Mỹ có lịch sử non trẻ nhất thế giới. Nói về Mỹ thì viết trăm ngàn trang giấy không thể hết.
Nhưng phương Đông, thì xem giáo dục là công cụ phục vụ cho việc cai trị của chính quyền. Đó là sự khác biệt văn hóa do địa chính trị, lịch sử mà thành. Có những quốc gia mà dân tộc ấy phải chịu trong thể chế độc tài mới phát triển được. Ví dụ như Nga, Gorbachev đã là Đấng cứu thế làm cho Nga thoát độc tài, trao cho dân Nga tự do dân chủ, nhưng nước Nga suy sụp dù có một con gấu Elsin, phải chờ nhà độc tài Putin thì Nga mới ổn định trong sự phát triển bán của để dành để ăn, vì dân Nga được mặc định tư duy do lịch sử để lại là phải sống trong sự chăn dắt của sự độc tài, trao tự do dân chủ người Nga không tiêu hóa được! Các dân tộc khác cũng thế thôi.
Để minh chứng cho điều trên thì có vô thiên nlu4ng minh chứng bở các quốc gia trên thế giới. Nhưng bây giờ phải trả cái nợ đồng lần - ăn giỗ con trai của bạn già và về quê giỗ người Ông em của bà Ngoại. Hẹn lúc khác. Mong thông cảm và suy nghĩ mỗi chúng mình phải làm gì để dân tộc và đất nước tốt đẹp hơn. Không nên chỉ ngồi xem nhà người ta mà quên mất nhà mình.
Quy Nhơn, 9:15AM Sunday, 02nd October 2022
0 Nhận xét