BÀI HỌC CỦA CUỘC VẶN MÌNH SINH NỞ MIẾN ĐIỆN HÔM NAY

Ngày đăng: [Sunday, November 08, 2015]

Bài đọc liên quan:

+ Một Miến Điện mới

+ Chuyện Đông, chuyện Tây và chuyện nước Việt

"The only real prison is fear, and the only real freedom is freedom from fear.

Chỉ có sự sợ hãi mới là nhà tù thực sự, và chỉ có tự do thực sự khi giải thoát được nỗi lo sợ"

Aung San Suu Kyi

Hôm nay, cả nước Miến Điện đi bầu cử tự do trong một cuộc bầu cử mà có tới 90 đảng phái tham gia tranh cử. Nhưng 2 đảng lớn ở Miến Điện sẽ tranh nhau trong cuộc bầu cử này là đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ - NLDP: National League for Democracy Party - của bà Aung San Suu Kyi, và đảng Liên minh Đoàn kết và Phát triển - Union Solidarity and Development Party - của nhóm quân đội cầm quyền do tổng thống đương nhiệm Thein Sein lập ra.

Gọi là tự do bầu cử vì, 25 năm trước -1990 - cũng một cuộc bầu cử đa đảng như hôm nay, có quan sát viên quốc tế và các nhà báo, kết quả bà Aung San Suu Kyi đã chiến thắng, nhưng các tướng lĩnh đã thay đổi kết quả, và sau đó là suốt 20 năm bà bị quản thúc quản chế tại nhà, ngay cả chồng bà qua đời tại Luân Đôn trong một bệnh ung thư, bà cũng không dám đi lo tang cho chồng, vì sợ chính phủ độc tài Than Shwa không cho phép bà quay lại Miến Điện! Năm 2010, cuộc bầu cử cũng đã một lần nữa mà đảng của ông Thein Sein đã bị cáo buộc gian lận.

Cuộc bầu cứ hôm nay, có đến hơn 10 ngàn quan sát viên quốc tế tham gia kiểm phiếu. Với 40 ngàn cảnh sát tham gia gìn giữ trật tự cho cuộc bỏ phiếu. 

Dù tổng thống Thein Sein tuyên bố rằng, kết quả cuộc bầu cử sẽ được công bố công khai minh bạch, không có tình trạng gian lận như năm 1990 lập lại, nhưng những người lớn tuổi đã trải qua 50 năm độc tài ở Miến Điện vẫn lo ngại rằng: "Tôi không chắc rằng, liệu họ có chấp nhận kết quả bầu cử hay không?" - theo ông Khin May Oo, 73 tuổi bỏ phiếu cho đảng của bà Aung San Suu Kyi, nói với phóng viên Reuter.

Mặc dù thế, vẫn có người hy vọng rằng, thế giới bây giờ không thể gian lận được. Nhưng dù sao đi nữa, thì ở Miến Điện hôm nay đã có ít nhất 2/3 tự do đầu phiếu. Và các tướng lĩnh của chính quyền Miến Điện muốn trao quyền điều hành dân sự cho đảng thắng cử, vẫn giữ lại quyền lực quân đội để bảo vệ biên cương, và cảnh sát để giữ nội an.

Nhưng hiến pháp Miến Điện không cho phép bà Aung San Suu Kyi làm tổng thống,vì nó quy định không cho phép bất kỳ ai có con hoặc vợ/chồng là người sinh ra ở nước ngoài được làm tổng thông. Nhưng nếu, đảng của bà thắng trong cuộc tranh cử này thì, đảng của bà có thể cử người đứng ra nhận chức tổng thống. Bà đã phát biểu trước tranh cử rằng, "Tôi sẽ là sức mạnh đằng sau tổng thống mới của đảng NLDP bất kể hiến pháp rất ngớ ngẩn do các nhà độc tài soạn ra".

Để có ngày bầu cử tự do hôm nay, Miến Điện đã được cải tổ từ năm 1990 sau thất bại của các tướng lĩnh độc tài. Họ tiếp tục đàn áp phong trào biểu tình, giam cầm và thủ tiêu những nhà tranh đấu, kể cả những nhà sư xuống đường. Và họ đã âm thầm thay đổi thể chế chính trị. Bắt đầu là xây dựng và dời đô từ Yangoon đến Nay Pyi Daw năm 2006, Tiếp đến là thả bà Aung San Suu Kyi tự do hoạt động chính trị vào ngày 13/11/2010. Sau đó một năm, ông Thein Sein tiếp tục cho tự do báo chí. Năm qua, ông thả toàn bộ tù nhân chính trị. Bây giờ là tự do bầu cử. Họ đã làm kinh ngạc cả thế giới, đến ông tổng thống Hoa Kỳ Obama cũng phải đến thăm 2 lần, và xóa cấm vận cho Miến Điện, trong khi đó, năm 2009, Miến Điện được xem là quốc gia độc tài thứ 2 toàn cầu, chỉ sau Bắc Hàn; và có nguy cơ sụp đổ chính trị cũng hàng thứ hai thế giới chỉ sau Lybia.

Cuộc oằn mình mang nặng đẻ đau nào cũng phải trả giá, nhưng cuộc cách mạng Áo Vàng của Miến Điện hoàn toàn không có sự trả giá nào. Một bài học dành cho bất kỳ quốc gia độc tài nào muốn chuyển đổi cần nghiên cứu.

Nhưng công lao lớn cho cuộc chuyển đổi không đổ máu ở Miến Điện trong 5 năm qua phải kể đến những trí thức Miến Điện trong nước kết hợp với trí thức tha hương tỵ nạn. Họ đã tạo ra một cầu nối trung gian làm việc hòa hợp, hòa giải dân tộc giữa chính quyền độc tài quân sự và các đảng phái đối lập vì tự do dân chủ. Hội nghị Diên Hồng của Miến Điện năm 2008 đã tạo một bước ngoặt lớn chuyển đổi chính trị hôm nay.

Sự góp ý và đóng góp của trí thức lưu vong và trong nước đã giúp nhà cầm quyền quân đội ở Miến Điện đã thay đổi hiến pháp vào ngày 10/5/2008 với 3 mục tiêu sáng tạo: "dân chủ, thịnh vượng, kỷ cương" - "discipline - flourishing - democracy". Hiến pháp 2008 đã là tiền đề để họ đổi tên nước thành Cộng hòa Liên bang Miến Điện, sau đó là hàng loạt cải cách chính trị đến không ngờ.

Bài học trung gian hòa giả của trí thức Miến Điện sẽ là bài học trung gian hòa giải cho tình hình người Việt bị phân hóa thù hằn sau biến cố 30/4/1975, tại sao không?

Theo Wall Street Journal đưa tin trực tiếp từ Miến Điện, có khoảng 33 triệu người đi bỏ phiếu trong kỳ bầu cử tự do lịch sử ở Miến Điện 2015. Đây là kỳ bầu cử được xem là tự do kể từ kỳ bầu cử tự do cuối cùng của năm 1962. Có 40 ngàn cảnh sát lo giữ nội an, mọi việc diễn ra trong ôn hòa.

Người dân Miến Điện vô cùng hưng phấn và kỳ vọng kỳ bầu cử này sẽ mang đến tự do dân chủ cho Miến Điện sau 53 năm sống trong không khí ngột ngạt của nền chính trị độc tài. Mặc dù, không thiếu những người lo ngại về sự gian lận bầu cử của chính quyền ông Thein Sein.

Đa phần những người ủng hộ bà Aung San Suu Kyi là ở đô thị và nông thôn, nhưng ở các đô thị mới và khu công nghiệp mới thì công nhân lại ủng hộ đảng của ông Thein Sein.

Dự kiến ban đầu là kết quả bầu cử sẽ có trong hôm nay, thứ Hai, 09/11/2015, nhưng các quan sát viên cho rằng không dễ dàng chút nào, có khi kết quả chỉ có thể có được sau 1 hoặc 2 tuần. Nhưng không khí cho thấy đảng của bà Aung San Suu Kyi sẽ thắng áp đảo.

Biết bao giờ nước Việt sẽ có một cuộc bầu cử như thế này hả những ai còn nghi ngờ sự tự do ở Miến Điện vì đã bị cộng sản gieo nỗi sợ vào đầu quá lâu?

Người dân Miến Điện vui mừng khi đọc kết quả thắng áp đảo của đảng NLDP của bà Aung San Suu Kyi trong đêm thứ Hai, 09/11/2015

Asia Clinic, 18h11' Chúa nhựt, 08/11/2015