NĂNG LỰC KHOA HỌC VÀ NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO

Ngày đăng: [Friday, October 16, 2009]

Gần đây có một số thông tin Hà Nội mong 100% cán bộ Thành ủy "quản" là tiến sĩ và cũng có vụ IDS tự giải thể để "hưởng ứng" quyết định 97 của TTg. Rồi hôm nay lại có thông tin Thủ tướng yêu cầu xử lý việc IDS tự giải thể. Hai sự việc dưới góc nhìn của một nhận thức của một nhà khoa học, tôi xin có vài lời tâm tình với lãnh đạo và với các nhà khoa học nước nhà trong lúc có nhiều rối ren.

Có lẽ, ở nước mình các nhà khoa học và các nhà quản lý đang rất nhầm lẫn giữa năng lực khoa học và năng lực quản lý. Suốt trong nữa thế kỷ qua, để làm lãnh đạo một cơ quan khoa học luôn lấy một người có bằng cấp và thâm niên cao nhất về ngành khoa học đó. Cũng vậy, khi cần lãnh đạo 1 cơ quan công quyền cũng đòi hỏi một bằng cấp cao nhất và thâm niên cao nhất trong ngành. Điều này đã góp phần không nhỏ trong chuyện làm trì trệ thủ tục hành chánh và bè phái trong các tổ chức công quyền.

Không phải vô lý mà ở các nước tiên tiến lại đào tạo ra những cử nhân chuyên quản lý bệnh viện trong chuyên ngành quản trị kinh doanh để lãnh đạo một bệnh viện hay thạc sĩ quản trị kinh doanh để về quản lý những cơ quan, đơn vị làm việc có thu lợi nhuận. Và họ cũng biết rằng để quản lý một đơn vị hành chánh sự nghiệp thì phải có thiên hướng chính trị, kinh qua luật lệ cũng như chính sách công quyền học trong đào tạo. Không nhất thiết phải là bằng cấp cao nhất. Nhưng đòi hỏi phải làm việc theo hiến pháp và pháp luật mới đủ khả năng lãnh đạo một cơ quan có tính chính trị.

Việc ông Võ Thành Kỳ, phó chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu, kiêm trưởng ban tổ chức cuộc thi hoa hậu quí bà thành đạt. Quí cô nhà báo học trái nghề sân khấu điện ảnh, là một trong những quí bà đọat giải phụ có thể hình đẹp nhất đòi công an vào cuộc đối với những phản biện của các thí sinh và trang wetretho, cho thấy trình độ am hiểu pháp luật và dân trí của người Việt có trình độ đại học và lãnh đạo Việt rất yếu kém. Công an và an ninh là đơn vị giữ yên bình cho cuộc sống. Họ có nhiệm vụ trấn áp tội phạm hình sự và an ninh quốc phòng. Chuyện kiện tụng dân sự những tranh chấp danh dự con người là thuộc tòa án quí ngài và quí bà ạ.

Năng lực chính trị để làm lãnh đạo và năng lực tư duy khoa học để tìm kiếm những đột phá trong phát minh là hai lĩnh vực hòan tòan khác nhau. Nhà khoa học luôn trẻ trung trong tư duy và hành động. Chính sự trẻ trung đó luôn làm nhà khoa học biết dấn thân vào khám phá cái mới về khoa học tự nhiên và xã hội để góp phần làm đẹp cho đời. Trong khi đó nhà khoa học rất ngây thơ chính trị và lãnh đạo một đơn vị kinh doanh hay hành chánh sự nghiệp.

Ngược lại, một lãnh đạo một cơ quan, tổ chức dù là kinh doanh, khoa học hay hành chánh sự nghiệp không đòi hỏi tư duy đột phá như một lãnh đạo của bộ nội vụ đã đưa ra. Nhưng, lãnh đạo cần phải biết ẩn mình trong tập thể và phải có tối thiểu 3 kỹ năng:

1. Biết dùng người tài đúng chỗ.

2. Biết làm gắn kết một tập thể có nhiều mâu thuẩn và đối kháng thành một khối thống nhất để tiến lên.

3. Biết ứng dụng thành quả của khoa học để đưa tập thể mình lãnh đạo đạt hiệu quả cao nhất trong kinh doanh cũng như trong vận hành bộ máy hành chánh công.

Đời hiếm thấy ai có song toàn cả 2 năng lực khoa học và năng lực chính trị. Cái mà người ta gọi là "vừa hồng, vừa chuyên" hay là "văn, võ song toàn". Người có năng lực khoa học thường chỉ làm được cố vấn vì những tư duy đột phá của họ. Nhưng người có năng lực lãnh đạo (năng lực chính trị) thì có khả năng lèo lái tập thể đi lên.

Có lẽ các nhà lãnh đạo đất nước nên xem xét lại đánh giá của mình về các nhà khoa học của IDS đúng hơn và nên có những tư duy về phân bổ, sắp xếp nhân lực trong hệ thống công quyền của đất nước mình đúng hơn chăng?