CHỌN QUỐC HOA

Ngày đăng: [Tuesday, June 22, 2010]

Cách nay 6 hôm, bộ văn hóa truyền thông và du lịch có cuộc hội thảo về chọn Quốc hoa. Trong đó, cục Mỹ thuật đã cùng ban soạn thảo đã đề ra 13 tiêu chí chọn Quốc hoa. Theo một bài báo thì mười ba tiêu chí ấy như sau:

1. Có nguồn gốc hoặc được trồng lâu đời ở Việt Nam

2. Thích nghi và được trồng ở hầu khắp mọi miền đất nước

3. Thời gian nở hoa quanh năm hoặc kéo dài trong năm

4. Thể hiện được bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc, tinh thần cốt cách, ý chí và nguyện vọng của nhân dân Việt Nam

5. Bền đẹp về hình thức, mầu sắc và hương thơm

6. Thông dụng trong đời sống sinh hoạt của nhân dân (hoa cắt, hoa chậu, trồng phong cảnh, trang trí…)

7. Có giá trị về mặt kinh tế, mang lại lợi ích cho nhiều người dân

8. Có giá trị thẩm mỹ, hội họa (đã được sử dụng trong các công trình điêu khắc, hội họa, kiến trúc)

9. Có giá trị văn học, nghệ thuật (đã được đưa vào thơ ca truyền thuyết, lễ hội…)

10. Được đại đa số người dân yêu thích, chấp thuận và tôn vinh

11. Có giá trị lịch sử (gắn với nhân vật hoặc sự kiện lịch sử)

12. Có khả năng mở rộng và phát triển trong tương lai

13. Không trùng lặp với Quốc hoa của các quốc gia khác

Đã có nhiều đề nghị đưa ra, và cũng đã có loại hoa mà lâu nay được mọi người xem là Quốc hoa nước Việt. Trong đó có một đề nghị nên chọn Tam hoa là Quốc hoa đại diện cho nước Việt đã được đăng trên báo Tia Sáng online. Đọc bài viết thì nghe cũng có lý, nhưng so với 13 tiêu chí thì Tam hoa của tác giả không đáp ứng được yêu cầu.

Lần theo sự kiện Quốc hoa trên toàn thế giới, châu Á đã có 27 nước có Quốc hoa. Châu Âu có 33 quốc gia đã có Quốc hoa. Bắc Mỹ có 14 nước có Quốc hoa. Nam Mỹ có 9 quốc gia có Quốc hoa. Châu Phi có 15 nước đã có Quốc hoa. Châu Đại Dương có 3 nước có Quốc hoa. Có những nước không chọn hoa làm Quốc hoa mà chọn cây hoặc lá làm Quốc hoa. Chọn cây là Quốc hoa ví dụ như Úc chọn cây keo làm Quốc Hoa, một loại cây mà được mọc nhiều trong các vùng thung lũng khô cằn của nước Úc. Nó chịu được sự khắc nghiệt của khí hậu hoang mạc và bán hoang mạc do những dãy núi bao quanh làm cho lượng mưa đã đổ hết xuống vùng ven biển bên sườn Nam nước Úc.Chọn lá làm Quốc hoa thì có Canada - lá Phong - Ai đã từng đến vùng Ôn đới, cận Ôn đới sẽ thấy hành tinh xanh có sức sống mạnh như thế nào khi chuyển mùa. Và màu lá Phong là hình ảnh đẹp mỗi lúc vào Thu Đông. Có nước chọn hoa Nhài làm Quốc hoa như Thái Lan và Nepal. Nước Mỹ chọn một loại hoa mọc nhiều trong vườn nhà, loại màu tím có tên là European Columbine thuộc loài có tên khoa học là Aquilegia Vulgaris và tên tiếng Việt là Hoa Lâu Đẩu.

Đối với Việt Nam, riêng Sen, loại hoa mà lâu nay người Việt cứ nghĩ trong thâm tâm của mình là Quốc hoa của nước Việt, không hiểu vì lý do gì? Nhưng lý do gần gủi nhất và có lý nhất là do cụ Hồ ở làng Sen và Sen là đại diện cho loại hoa mà "gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn". Ngoài ra, hoa Sen là loài hoa thanh cao để cúng Phật, một đạo mà được xem là Quốc giáo của Việt Nam. Song, hoa Sen đã được nhiều nước trên thế giới chọn làm Quốc hoa, trong đó có Ấn Độ và Sri LanKa.

Mai cũng là một loại hoa đặc trưng ngày tết của Việt Nam, nhưng nó cũng đã được Đài Loan chọn làm Quốc hoa. Trung quốc cũng chọn hoa Mẫu Đơn làm Quốc hoa, và Mẫu Đơn là một loại thuộc loài Mai. Mai chỉ được trồng ở miền Trung và Nam Việt Nam, mà không phổ biến khắp 3 miền.

Đào cũng đã được Nhật Bản chọn làm loài Quốc hoa cho họ. Đào cũng chỉ có ở miển Bắc Việt nam, vì nó là loài cây mọc ở vùng cận Ôn đới và Ôn đới.

Tôi muốn đề nghị nên chọn Bông Lúa (hoa cây lúa) làm biểu tượng Quốc hoa cho Việt Nam. Xét về tất cả 13 tiêu chí đưa ra ở trên. Ngoài ra, nếu ai đã từng sống nhiều tháng ở miền Tây sông nước, đặc biệt vào mùa nước nổi, nhìn và theo dõi cây lúa nước miệt đồng bằng sông Cửu Long lớn lên, trầm mình trong nước, nước lên đến đâu lúa cao theo nước đến đó, mới thấy hết sức sống của cây lúa giống dân Việt đến nhường nào? Chúng ta đã có Quốc huy đất nước với nhành lúa bao quanh, sao ta không thể chọn bông Lúa để làm Quốc hoa? Có ai trong chúng ta đã không một lần ngửi mùi hương bông Lúa trổ đòng thơm như sữa mẹ, ngọt ngào và mộc mạc như thôn nữ tuổi xuân thì. Có ai là người Việt mà không biết xúc động và sảng khoái mỗi bận đi qua cách đồng lúa mênh mông với mùi bùn pha lẫn mùi đặc trưng của lúa? Không ai trong chúng ta dùng từ "hoa" có vẻ cao sang gắn cho Lúa, chúng ta chỉ dùng từ "bông lúa" để gọi cho hoa cây lúa. Mộc mạc nhưng chân chất và bình dị. Không khoa trương nhưng chắc chắn và vững bền. Hoa tuy nhỏ, nhưng trổ từng chùm gắn kết như lòng dân Việt đứng lên đánh giặc ngoại xâm. Nhưng rất tiếc là người Cambodia đã chọn bông Lúa làm Quốc hoa của họ, dù họ chỉ mới lập quốc trở lại từ 1979. Chỉ có một điều này phạm húy vào 13 tiêu chí mà cục Mỹ thuật và ban soạn thảo đề án Quốc hoa đưa ra.

Ngoài bông Lúa, có một loài hoa cũng thỏa 13 tiêu chí đã cho, đó là hoa Huệ (Huệ ta). Hoa Huệ trắng cũng phạm húy một điều là nước Pháp và Tòa thánh Vatican đã lấy làm biểu tượng Quốc hoa cho họ. Trong khi hoa Huệ vàng thì nước Leichtenstien lấy làm biểu tượng. Ngoài ra với sự sang trọng của hoa Huệ lại không mấy phù hợp với lịch sử khổ đau, nhục nhằn của dân tộc Việt. Trên thế giới có nhiều loài hoa đã được nhiều nước lấy làm Quốc hoa. Iraq, Iran, Arabia Saudi, Syria, Maroc, Anh, Bulgaria, Bồ Đào Nha, Luxembourg, Romania cùng lấy hoa Hồng làm biểu tượng Quốc Hoa. Hay ngay cả hoa Gừng nhưng cũng có đến 2 nước Cuba và Nicaragua cùng lấy làm Quốc hoa, etc... Không lẽ chỉ vì Cambodia đã lấy Bông Lúa làm Quốc hoa mà ta lại từ chối Bông Lúa.

Nếu từ chối Bông Lúa, thì loại hoa còn lại có thể đáp ứng được 13 tiêu chí, mà chưa có nước nào chọn lựa để làm biểu tượng là hoa Rau Muống cũng rất có lý và phù hợp với dân tộc Việt. Nó cũng lớn lên từ mọi hoàn cảnh, sống và phát triển bất chấp mọi nhục nhằn và môi trường xấu tốt. Bình dân, gần gũi với một dân tộc có 80% làm nông như chúng ta, lam lũ mà can trường. Tại sao không? Theo tôi, không cứ gì phải là hoa sang trọng, quí phái và được chơi kiểng như bộ văn thể du đưa ra mới chọn để làm Quốc hoa. Quốc hoa phải cần gần gửi với đời sống văn hóa và lịch sử dân tộc. Bông Lúa là loại nên chọn làm vị trí số 1 cho Quốc Hoa. Còn nếu quá gay gắt như những tiêu chuẩn của bộ văn thể du thì chỉ còn có Hoa Rau Muống là đáp ứng yêu cầu. Hoa Rau Muống có gì là xấu?

Đã là hoa thì không có loại hoa nào là không đẹp. Hoa nào bình dị mà sống trong gian khó vẫn trổ đẹp thì càng đúng với dân mình. Và tiêu chí biểu trưng lấy loại hoa gắn liền với văn hóa và lịch sử dân Việt là tiêu chí quan trọng hàng đầu cần quan tâm hơn là những tiêu chí khác.

Nếu ai đó còn nghĩ là cần phải chọn loại hoa cao sang để làm biểu trưng thì hãy tham khảo thêm Mỹ chọn lấy Quốc Hoa có tên là Aquilegia Vulgaris, ai giỏi tiếng Anh và La Tinh thử dịch ra chữ Việt với cái tên thật dân giã nó là gì?

Không biết việc chọn Bông Lúa hay hoa Rau Muống làm Quốc Hoa của tôi có nên không? Mà đâu cứ gì phải là Hoa thì mới chọn làm Quốc hoa nhỉ? Tớ thấy 13 tiêu chuẩn của bộ văn thể du hơi bị thiếu IQ nhỉ?

Asia Clinic, 16h58' ngày 22/6/2010